Bryce Dessner – „Kwartet smyczkowy ‘Aheym’” (2009)

Ten przełomowy w dorobku Dessnera utwór powstał na zamówienie Kronos Quartet, a jego pierwsze wykonania miały miejsce podczas festiwali MusicNOW i Celebrate Brooklyn. W jednym z wywiadów kompozytor zdradził, że został poproszony, by dzieło nie było nazbyt subtelne, tak, by w brooklyńskim parku mogło wybrzmieć z odpowiednią mocą. Od tego czasu zespół wykonał go setki razy oraz zarejestrował na albumie wydanym w 2013 roku, zawierającym także trzy inne dzieła Dessnera. Kompozytor zadedykował kwartet swojej babce, Sarze Dessner. W języku jidisz słowo aheym oznacza „w stronę domu”, „droga do domu”. Jak zaznacza sam autor kompozycja stanowi muzyczną metaforę idei lotu i przejścia. Dessner wspomina, jak będąc dzieckiem, prosił z bratem, by babka — która się urodziła na terenach dzisiejszej Ukrainy — opowiadała im o tym, jak trafiła do Ameryki. Dziadkowie Dessnera byli żydowskimi imigrantami, którzy podczas II wojny światowej musieli uciekać z Polski, by osiedlić się ostatecznie na Brooklynie. Opowieści babki o tej tułaczce kompozytor uznaje za ważny element, który ukształtował jego tożsamość oraz zagwarantował mu łączność z jego przeszłością i kulturowym dziedzictwem. Wyjaśniając genezę utworu, Dessner przywołuje słowa wiersza Ireny Klepfisz, ocalałej z warszawskiego getta amerykańsko-żydowskiej poetki: „Pośród obcych jej dom. To właśnie tutaj musi żyć. Jej wspomnienia staną się pomnikami”. Partie solowe są tu precyzyjnie przeciwstawione reszcie instrumentów, a wszystko zostało spięte minimalistyczną formą, która nie ogranicza bynajmniej bogactwa treści i emocji. Nerwowe, momentami drapieżne i wyzywające pasaże smyczków tworzą dramatyczną, pełną napięcia atmosferę. Z uwagi na swoją dynamikę kompozycja pozwala się domyślić rockowych sympatii Dessnera.

BRYCE DESSNER (ur. 1976) — twórca amerykański, jeden z najbardziej rozchwytywanych kompozytorów swojego pokolenia, z szybko poszerzającym się zbiorem dzieł pisanych na zamówienia wiodących zespołów i orkiestr. Znany jako gitarzysta i współzałożyciel nominowanego do Grammy zespołu The National oraz producent i kurator, uczestniczący aktywnie w rozwoju aktualnej sceny muzycznej. Naukę rozpoczyna wcześnie — jego pierwszym instrumentem jest flet, jako nastolatek sięga po gitarę klasyczną. Jest absolwentem Yale University. Podczas studiów, pod koniec lat 90., poznaje muzyków, z którymi powołuje kwartet Clogs. Styl muzyczny grupy trudno jednoznacznie sklasyfikować, a jej kompozycje powstają w oparciu o improwizacje na instrumentach klasycznych, które przypominają raczej sposób tworzenia właściwy grupie jazzowej. W muzyce kwartetu można odnaleźć wpływy minimalizmu, rocka, folku i klasycznej muzyki indyjskiej. Od 2001 roku kwartet nagrał pięć dobrze przyjętych albumów, ostatni w 2010 roku (The Creatures in the Garden of Lady Walton). W tym samym okresie z inicjatywy braci Dessner powstaje indie-rockowy zespół The National. Ma on w swoim dorobku sześć albumów. Ostatni — Trouble Will Find Me (2013) — był nominowany do nagrody Grammy w kategorii najlepszy album alternatywny. Dessner jest autorem dzieł orkiestrowych, kameralnych i wokalnych, które napisał na zmówienia Los Angeles Philharmonic (dyr. Gustavo Dudamel), New York Philharmonic, Copenhagen Philharmonic, Kronos Quartet, BAM Next Wave Festival, Barbican Centre, Edinburgh International Festival, Sydney Festival, Sō Percussion, New York City Ballet i in. Na zlecenie Narodowego Instytutu Audiowizualnego napisał kompozycję Réponse Lutoslawski, która miała swoje prawykonanie w 2014 roku (Teatr Wielki, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia). Współtworzył także dzieła sceniczne przy współpracy z takimi artystami jak: Benjamin Millepied, Justin Peck, Matthew Ritchie, Sufjan Stevens, Nico Muhly i The Brooklyn Youth Chorus. Muzyka Bryce’a Dessnera cechuje się żywą ekspresją, wyrazistymi harmoniami oraz wysoką wrażliwością na kolorystykę i fakturę instrumentacji. Autor czerpie inspiracje z muzyki barokowej, późnoromantycznej, folkowej i minimalizmu. Jako wykonawca i producent Dessner współpracował z wieloma muzykami, są wśród nich: Steve Reich, Philip Glass, David Lang, Bon Iver, Richard Reed Parry i Antony and the Johnsons. Jest również współtwórcą wytwórni Brassland Records, kuratorem Crossing Brooklyn Ferry, Big Ears Festival, Sounds From a Safe Harbour i wydarzeń Cork Opera House oraz założycielem festiwalu MusicNOW, który od 2006 roku gościł artystów, takich jak: Tinariwen, Justin Vernon, Joanna Newsom, David Lang, Grizzly Bear, Perfume Genius, Cincinnati Symphony Orchestra. W bieżącym roku festiwal MusicNOW obchodził jubileusz dziesięciolecia, co znalazło swój wyraz w albumie z nagraniami najlepszych koncertów w historii tego wydarzenia.

ZNAJDŹ W PROGRAMIE: 11.11.2015 | ŚRODA 18:00 | KONCERT KWARTETOWY
PRZECZYTAJ ARTYKUŁY O WYKONAWCACH: STRING.LAB

ŹRÓDŁA
▪ brycedessner.com
▪ facebook.com/Bryce.Dessner